วงจรชีวิตของคนขายไข่ปิ้งในกรุงเทพฯ

วงจรชีวิตของคนขายไข่ปิ้งในกรุงเทพฯ คนขายไข่ปิ้งส่วนใหญ่มาจากต่างจังหวัด  มีทั้งหญิงและชาย  มีทั้งโสดและแต่งงานมีลูกแล้ว เมื่อได้ย้ายเข้ามาขายไข่ปิ้งในกรุงเทพฯ ก็มักมารวมกลุ่มอาศัยในพื้นที่เดียวกันย่านถนนรามคําแหง จึงต้องปรับตัวจากเดิมมาก  เพราะการใช้ชีวิตประจําวันในด้านต่างๆ เปลี่ยนไป วิถีชีวิตในแต่ละวันของคนขายไข่ปิ้งเริ่มต้นประมาณตี 5  เมื่อตื่นนอนแล้ว ก็ไปล้างหน้าแปรงฟันอาบน้ำ  แล้วมาก่อไฟเตรียมปิ้งไข่ และจัดเตรียมของต่างๆ   ได้แก่  ไข่ปิ้ง  ไข่ทรงเครื่อง ข้าวเหนียวปิ้ง ปลาหมึกย่าง มันต้ม ถั่วต้ม ถั่วคั่ว เม็ดมะขามคั่ว ผลไม้ตามฤดูกาลเช่น มะม่วง มะไฟ มะดัน

มะยม เตรียมเอาใส่หาบหรือใส่รถเข็น สำหรับเตาปิ้งไข่จะเป็นกะละมังสีขาววางอยู่บนปีบที่วางในแนวนอน ให้สูงพอพ้นหาบเล็กน้อย ส่วนถ้าใส่ในรถเข็นก็สามารถนํากะละมังที่ก่อไฟแล้ววางไว้ได้เลย เมื่อก่อไฟเสร็จจะเอาขี้เถ้าโรยไม่ให้ไฟแรงจนเกินไป วางตะแกรงไว้ด้านบนเอาไข่วางบนเตา หลังจากนั้นก็จัดวางของ   ถ้าเป็นหาบ ที่วางของจะไว้ข้างเดียวกับที่ปิ้งไข่ คือใส่ไว้ในปีบ ที่รองกะละมัง เอาไข่ทั้งหมดที่จะขายในวันนั้นใส่เข้าไป ส่วนหาบอีกข้างหนึ่งจะเอากระด้งมาวางบนหาบแล้วเอาของที่เตรียมขายไว้ใต้กระด้งส่วนหนึ่ง อีกส่วนหนึ่งเตรียมจัดขายวางไว้บนกระด้ง ถ้าคนขายไข่ปิ้งคนใดขายส้มตํา

ตํามะม่วง ตํากล้วยด้วยก็เตรียม เครื่องปรุงใส่ขวดโหลไว้และบางไว้บนกระดังเพื่อให้หยิบจับง่าย   ถ้าเป็นรถเข็น จะมี 2 ขนาด คือขนาดเล็กและขนาดใหญ่ การจัดของขึ้นรถก็มีความแตกต่างกันเล็กน้อย คือรถคันเล็กนั้นจะมีการนําลังไม้เล็กมาวางไว้เพื่อรองกะละมังที่จุดไฟสําหรับปิ้งไข่ให้สูงพ้นรถมาเล็กน้อย ส่วนของอื่นๆ นอกจากไข่ปิ้งก็จัดวางไว้บนกระด้ง ซึ่งขนาดของกระดังนั้นจะพอดีกับความกว้างของรถเข็นคันเล็ก ด้านล่างของกระด้งก็เอาไว้ใส่ไข่และของอื่นๆ   ส่วนรถเข็นคันใหญ่สามารถนํา กะละมังปิ้งไข่นํามาวางไว้ข้างบนได้เลย ส่วนของอื่นๆ ก็วางไว้บนกระดัง ซึ่งวางอยู่ข้าง เตา ถ้ามีส้มตําก็วางเครื่องปรุงส้มตําไว้ด้านหน้า ด้านล่างของรถเอาไว้เก็บไข่และของที่เตรียมไปขายทั้งหมด คนขายไข่ปิ้งจะใช้เวลาจัดของไม่นานนักประมาณ 15 นาทีถึงครึ่งชั่วโมงแล้วแต่ปริมาณของและลักษณะการขาย

ประมาณ 6 โมงเช้า  จะมีคนมาส่งไข่ คนขายไขปิ้งจะมารับไข่ไป 2-4 แผงแล้วแต่ว่าขายมากหรือน้อย การซื้อไข่ของคนขายไข่ปิ้งนี้จะไม่จ่ายเงินค่าไข่ที่ซื้อในวันนั้นทันที แต่จะจ่ายเงินค่าไข่ของเมื่อวาน ส่วนที่ซื้อวันนี้ก็จะไปจ่ายเงินในวันพรุ่งนี้  ซึ่งคนขายไข่จะคอยจดไว้ว่าคนขายไข่ปิ้งคนใดซื้อไข่ไปวันละกี่แผง ทุกคนรู้จักและนับถือคนส่งไข่เป็นอย่างดี อีกทั้งคนขายไข่ปิ้งทุกคนเป็นต่างจังหวัดที่เชื่อในเรื่องบาปบุญคุณโทษ จึงไม่มีปัญหาเรื่องการโกงกัน    หลังจากนั้นคนขายไขปิ้งก็จะทานข้าวซึ่งได้หุงเตรียมไว้ตั้งแต่เมื่อวานตอนเย็นแล้ว บางคนทานข้าวเหนียว บางคนทานข้าวเจ้า สําหรับกับข้าวนั้นจะมีการซื้อเตรียมกันมาตั้งแต่ตอนที่ไปซื้อของตอนเที่ยงคืน ในตอนเช้านี้ถ้าไม่รีบมากบางคนก็มานั่งทานด้วยกันเป็นวง วงละ 4-5 คน บางคนก็ทานคนเดียว แล้วแต่ความสะดวก แต่ถ้าคนไหนตื่นสาย รีบมากก็ไม่ได้ทานข้าวเช้าจะรีบออกไปขายของเลย 

ที่ชุมชนไข่ปิ้งนี้คนขายไข่ปิ้งส่วนมากเริ่มออกไปขายไข่ตั้งแต่ 8.00 น. แล้วแต่ สถานที่และระยะทางที่จะไปขาย คนที่ออกไปขายไข่ปิ้งเป็นสุดท้ายในชุมชนจะออกตอน 9.30 – 10.00 น. สาเหตุเพราะว่ามีที่ขายแน่นอน ไม่ต้องเดินเร่ขายเหมือนคนอื่นๆ ไปถึงแล้วสามารถจอดขายได้เลย   เส้นทางที่คนขายไข่ปิ้งไปขายของจะอยู่ในบริเวณย่านถนนรามคําแหง มีบางคนไปไกลถึงมีนบุรี พัฒนาการ บึงกุ่ม สุขาภิบาล3 สถานที่สําคัญที่คนขายไข่ปิ้งมักยึดขายเป็นประจําทุกวันได้แก่ โรงงานต่างๆ ซึ่งมีมากมายแถวซอยรามคําแหง 24 ลําสาลี บาง กะปิ มีนบุรี พัฒนาการ  ใครที่ได้ไปขายที่โรงงานถือว่าโชคดี

เพราะเท่ากับว่ามีที่ขายประจําไม่ต้องไปเดินเร่ขายเป็นวันๆ เหมือนคนอื่นๆ นอกจากนี้บางคนจะเดินเร่ขายตามหมู่บ้านทั่วไป แต่ส่วนใหญ่แล้วคนขายไข่ปิ้งส่วนใหญ่มักเดินเร่ขายไปเรื่อยๆ โดยมีเส้นทางเดินเป็นประจําทุก วัน ถ้าเส้นทางที่ตนเดินเร่ขายทุกวันนั้นมีการก่อสร้างเกิดขึ้นถือว่าโชคดี เพราะคนงานก่อสร้างมีจํานวนมาก และคนพวกนี้จะซื้อของทุกวัน การที่คนขายไข่ปิ้งเดินเร่ขายแล้วไปเจอคนงานก่อสร้างจะถือว่าคนงานก่อสร้างคือลูกค้าประจําจะมีการไปขายของทุกวันจนกว่าการก่อสร้างนั้นจะสิ้นสุด ทั้งนี้เนื่องจากคนงานก่อสร้างส่วนใหญ่มาจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เวลาพูดคุยซื้อของที่มีการใช้ภาษาท้องถิ่นทําให้รู้สึกเป็นพวกพ้องเดียวกัน 

คนขายไข่ปิ้งจะเร่ขายของไปเรื่อยๆ แล้วกลับที่พักเวลาประมาณ 18.00-19.30 น. เมื่อกลับถึงที่พักแล้วทุกคนเริ่มทํางานเตรียมของขายวันรุ่งขึ้นทันที บางคนก่อไฟเตรียมต้มถั่ว คั่วถั่ว  บางคนทําไข่ทรงเครื่อง ในการเตรียมของขายทุกอย่างนั้น การทําไข่ทรงเครื่องมีวิธีทําที่ยุ่งยากที่สุด เพราะต้องมีการเจาะไข่ไก่ให้เป็น รูเล็กๆ แล้วเทไข่ออกมาจากเปลือก ขั้นตอนการเทไขนี้ใช้เวลานานมากเพราะกว่าที่ไข่จะออกมาจากเปลือกหมดต้องค่อยๆ เท ทั้งนี้ถ้าเทแรงไปเปลือกไข่จะแตก และเพื่อให้ไข่ออกมาจากเปลือกเร็วขึ้น บางคนใช้หลอดเป่าเข้าไปในเปลือกไข่แล้วเทไข่ออกมาวิธีนี้ไวกว่าการเทแบบเดิมประมาณ 2 เท่า หลังจากเทไข่ออกเสร็จแล้ว

จะใช้ไม้พายตีให้ไข่เป็นเนื้อเดียวกันผสมเครื่องปรุง ซอส ซีอิ้ว พริกไทย เครื่องปรุงรส เสร็จแล้วเทใส่ลงไปในเปลือกไข่เหมือนเดิม หลังจากนั้นนําไข่ไปนึ่งบนไฟอ่อนๆ ประมาณครึ่งชั่วโมงเป็นอันเสร็จวิธีการทําไข่ทรงเครื่อง  หลังจากต้มถั่วและรอให้ถั่วสุกประมาณ 1 ชั่วโมง จะมานั่งคัดถั่วเลือกถั่วที่เม็ดลีบ แบน ใช้ไม่ได้ออกไป คัดเฉพาะเม็ดที่สมบูรณ์ขายเท่านั้น สําหรับถั่วคั่วเมื่อคั่วเสร็จแล้ว จะมีการคัดเลือกถั่วเฉพาะเม็ดที่สมบูรณ์เช่นกัน หลังจากนั้นนํามากรอกใส่ถุง และใช้เปลวไฟจากเทียนลนปากถุงเพื่อปิดปากถุง

บางคนที่ไฟปิ้งไข่ขายมาทั้งวันยังไม่หมด จะนําไข่ไก่ที่เตรียมขายในวันรุ่งขึ้นมาปิ้งเตรียมไว้เลย เพื่อเวลาขายจริงจะได้ไม่ต้องรอปิ้งให้สุกอีก เพียงแค่วางบนเตาให้อุ่นๆ ก็สามารถขายได้แล้ว ในช่วงนี้ทุกคนจะดูยุ่งวุ่นวายและเหน็ดเหนื่อยมาก เพราะหลังจากเดินตากแดดขายของมาทั้งวันแล้ว ก็ไม่ได้นั่งพัก ต้องมาจัดเตรียมของไม่ว่าจะเป็นต้มถั่ว คั่วถั่ว ทําไข่ทรงเครื่อง เมื่อต้มถั่วสุกเล้วคนขายไข่ปิ้งจะใช้เตาต้มถั่วหุงข้าวเหนียว โดยใช้หวดนึ่งข้าวเหนียว เมื่อข้าวเหนียวสุกก็นํามาใส่กระติ๊บ แบ่งกัน บางคนก็หุงข้าวเจ้าในหม้อหุงข้าวไฟฟ้า

เมื่อหุงข้าวเสร็จแล้วคนขายไข่ปิ้งมากินข้าวเย็นด้วยกันเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3-5 คนหน้าห้องพัก สําหรับกับข้าวนั้นคนขายไข่ปิ้ง ได้ซื้อเตรียมไว้แล้วตอนเดินทางกลับที่พัก กับข้าวส่วนหนึ่งคือปลาร้าสับ ปลาร้าบองที่นํามาจากบ้าน และกับข้าวอีกส่วนหนึ่งที่ซื้อมาเป็นอาหารพื้นบ้านของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น ลาบ น้ำตก ปลานึ่งผัก ต้มแซ่บ บางวันมีอาหารจากภาคกลางเข้าไปผสม เช่น ต้มจืด ต้มยํา ต้มข่าไก่ การทานอาหารเย็นของคนขายไข่ปิ้งนั้นจะมีไข่ปิ้ง อยู่ด้วยทุกมื้อ 

หลังจากรับประทานอาหารเสร็จแล้ว เวลาประมาณ 21.00-21.30 น. คนขายไข่ปิ้งจะแยกย้ายกันไปนอนที่ห้องของตัวเอง การนอนเร็วหรือนอนช้าขึ้นอยู่กับว่าวันนั้นกลับที่พักช้าหรือเร็ว การเตรียมของที่ขายในวันรุ่งขึ้นมีมากหรือน้อย มีคนขายไข่ปิ้งบาง เมื่อนอนไปได้ 2-3 ชั่วโมง เวลาประมาณ 23.00 น. คนขายไข่ปิ้งจะตื่นนอนเพื่อเดินทางไปซื้อของที่ตลาดบางกะปิ มีคนขายไข่ปิ้งบางคนซึ่งเป็นส่วนน้อยไม่ตื่นขึ้นมาซื้อของในช่วงนี้ แต่จะตื่นขึ้นมาตอน 04.30 – 05.30 น. แล้วนั่งรถเมล์ไปซื้อของเอง สําหรับผู้ที่ตื่นตอน 23.00 น. การเดินทางมีรถสองแถวมารอรับหน้าชุมชน สาเหตุที่ต้องตื่นไปซื้อของช่วงนี้เพราะว่าตลาดบางกะปิ

แม่ค้าเพิ่งเริ่มมาตั้งร้าน อีกทั้งคนที่มาซื้อของที่มีไม่มากนัก ทําให้สามารถเลือกซื้อของได้สะดวก ของที่คนขายไข่ปิ้งมาซื้อส่วนใหญ่เป็นผลไม้ตามฤดูกาลที่มีรสเปรี้ยว เช่น มะม่วง มะไฟ มะยม มะดัน กล้วยน้ำว้าดิบเพื่อนําไปทํากล้วยปิ้งและตํากล้วย ปลาหมึกแห้งสําหรับปิ้งขาย ข้าวเกรียบงา ข้าวเหนียวปิ้ง คนไหนตําส้มตําก็ซื้อปูเค็ม กุ้ง แห้ง และเครื่องปรุงในการตําส้มตํา การเลือกซื้อของในช่วงนี้ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง นอกจากนั้นยังซื้อกับข้าวสําหรับมื้อเช้าไปทานด้วย 

คนขายไข่ปิ้งเดินทางจากตลาดบางกะปิมาถึงที่พักเวลาประมาณ 00.30 น. จะยังไม่นอน แต่จะจัดเตรียมของสําหรับขายก่อน คือนําผลไม้ต่างๆ มาล้างและจัดกลุ่ม เช่น มะไฟต้องนํามามัดรวมกันเป็นพวง เอาปลาหมึกเสียบไม้เพื่อปิ้งขาย   นําไข่ทรงเครื่องที่ทำไว้ตั้งแต่ตอนหัวค่ำเสียบใส่ไม้ ไม้ละ 3 ฟอง หลังจากนั้นทําน้ำจิ้มและซอส  แล้วกรอกใส่ถุง มัดยาง สําหรับกินกับไข่ปิ้งและไข่ทรงเครื่อง   สําหรับคนที่ตําส้มตํา ตํากล้วย ตํามะม่วงก็จะจัดเตรียมของนานกว่าคนอื่น กว่าจะจัดเตรียมของเสร็จทั้งหมดก็ใช้เวลากว่าชั่วโมง หลังจากนั้นคนขายไข่ปิ้งจะนอนพักผ่อนเวลาประมาณ 02.00 น. และตื่นอีกครั้งประมาณตี 5 เพื่อนําของออกไปขาย เป็นวงจรชีวิตของคนขายไข่ปิ้งในกรุงเทพฯ